Nelere İhtiyacımız Var?
- 200 gram mısır nişastası
- Gıda boyası
- Plastik ya da cam kap
- 1 su bardağı su
Ne Yapıyoruz?
Bir kaba mısır nişastasını koyalım ve hamur kıvamı elde edinceye kadar üzerine azar azar su ilave ederek karıştıralım.
Karışımın içine birkaç damla gıda boyası damlatalım.
Karışımı yumuşak bir kıvam alıncaya kadar karıştıralım.
Oobleck karışımımız hazır.
Avucumuza karışımdan bir miktar alalım ve sıkalım. Avucumuzu serbest bıraktığımızda neler oldu?
Yumruğumuzla hızlı bir şekilde karışıma vuralım? Ne hissettik?
Ne Oldu?
Oobleck karışımından bir miktar alıp avucumuzda sıktığımızda başlangıçta katı bir top gibi olduğunu hissederiz. Sıkmayı bıraktığımızda ise top sanki eriyormuş gibi parmaklarımızın arasından akar. Karışıma yumruğumuzla vurduğumuzda ise sanki katı bir yüzeye çarptığımızı hissederiz.
Oobleck katı haldeki nişasta parçacıklarının suyun içinde asılı halde olduğu bir karışımdır. Bu tür karışımlar kolloit olarak isimlendirilir. Örneği süt bir kolloittir.
Oobleck karışımındaki nişasta su moleküllerine göre büyük, uzun zincirli moleküllerdir. Bu nedenle su molekülleri nişasta molekülleri arasından geçerek hareket edebilir. Oobleck karışımının normalde akışkan olmasının nedeni bu durumdur. Karışımın üzerine bir kuvvet uygulandığında ise su molekülleri nişasta parçacıkları arasından çıkar ve nişasta molekülleri bir arada kümelenir. Bu durum karışımın üzerine kuvvet uygulandığında oobleck’in katı gibi davranmasına neden olur. Dolayısıyla oobleck’in viskozitesi üzerine kuvvet uygulandığında değişir.
Bu olayı kalabalık bir kaldırımda yürüyeme benzetebiliriz. Kalabalık kaldırımda hareket etmenin en kolay yolu yavaşça yürümektir. Böylece insanlar arasındaki boşlukları kullanarak ilerleyebiliriz. Koşarak kalabalığa dalarsak bir insana çarpar ve fazla ilerleyemeden dururuz.
Newton tipi olmayan akışkanlar günlük hayatta birçok alanda -örneğin petrol ya da doğal gaz kuyusu açmak için yeraltına sondaj yapılırken sondaj sıvısı olarak, otomobillerde hareketin tekerleklere aktarılmasını sağlayan sistemlerde- kullanılır.
Kaynaklar:
- https://sciencenter.org/documents/oo.pdf
- https://www.scientificamerican.com/article/oobleck-bring-science-home/
- https://news.cornell.edu/stories/2015/11/secret-oobleck-revealed-last
- http://scifun.chem.wisc.edu/homeexpts/lumpyliquids.htm
- https://www.acs.org/content/acs/en/education/resources/highschool/chemmatters/past-issues/2016-2017/february-2017/no-hit-wonder-d3o.html